Wie besliste eigenlijk écht de Tweede Wereldoorlog?

door | mei 8, 2019

In de herdenkingsweek van mei staan we vaak stil bij de tweede wereldoorlog en rijst wel eens de vraag wie de oorlog nou echt besliste. Even een simpele overpeinzing. Ik ben geen historicus, maar je hoeft geen ei te kunnen leggen om een omelet te mogen beoordelen.

Er is een sterk kamp dat de beslissing bij de Geallieerden – Britten, Canadezen, Amerikanen, Schotten, Polen, etc – legt. Die invasie was natuurlijk essentieel en zonder D-Day en Operatie Overlord van 6 juni 1944 zou de tweede wereldoorlog in elk geval langer hebben geduurd. Er is tegelijk een even sterk kamp dat de winst bij de Russen legt. Die hebben een enorme strijd geleverd met grote verliezen gestreden vanaf de buitenwijken van Moskou terug naar Berlijn.

Ik neig al jaren naar die laatste opvatting. De Russen – ongeacht hun richting en latere intenties – hebben Oost-Europa van de nazi’s bevrijd. Het gegeven dat ze daar later hun eigen ideologisch stelsel installeerden doet daar niets aan af. De geallieerde invasie van 6 juni 1944 opende voorts een actief tweede front dat uiteindelijk de nekslag voor Duitsland betekende. Die nekslag kwam er toch wel. Hij kwam alleen wat eerder.

Tweede front

Een van de dingen die je militair nooit moet hebben is een tweefrontenoorlog. Een tweefrontenoorlog is duurder, het splitst de inzet, elk front verzwakt de slagkracht van het andere front en leidt tot een verlies. Handiger is als je eerst het ene front oplost om je daarna te richten op het andere front.

Dat was ooit ook de inzet van Hitler en zijn clan. Hij sloot op 23 augustus 1939 het Molotov-Ribbentropverdrag met de Sovjet-Unie om elkaar met rust te laten, paaide de Sovjet-Unie door Polen tussen de twee landen te verdelen (begin van de oorlog op 1 september 1939), en richtte daarna zijn aandacht op Groot-Brittannië. Dat moest eerst op de knieën.

Blitz

Vanaf 10 juli 1940 opende Duitsland de Blitzkrieg: massale bombardementen op Engelse steden in een poging om Engeland te demoraliseren. Dat werkte in het verleden met bombardementen op Guernica, Warschau, Rotterdam. Gooi maar raak en de vijand geeft de strijd wel op. Dat was ook de inzet met de “Blitz”. En Engeland wankelde ook in de Slag om Engeland, vreesde ook werkelijk voor een invasie, maar de RAF, de Britse luchtmacht, hield stand. Ondanks grote verliezen slaagde de RAF de Blitz te weerstaan, en de nazi’s tegen te houden. Een invasie van de Britse eilanden bleek voor Duitsland te hoog gegrepen. De nazi’s gaven de Blitz op 31 oktober 1940 op.

Zeer tegen het advies van de Duitse legertop viel Hitler in juni 1941 vervolgens met Operatie Barbarossa de Sovjet-Unie aan. Er zou daardoor een tweefrontenoorlog ontstaan, nu Groot-Brittannië had stand gehouden en later misschien een uitvalsbasis kon zijn. Dat werd het ook: op 7 december 1941 viel Japan Pearl Harbour aan werden de VS actief in de oorlog betrokken. Tot aan 7 december waren de VS formeel echter nog neutraal.

Door de verloren Blitz in het westen en Operatie Barbarossa in het oosten ontstond er een tweefrontenoorlog.

Dus wie besliste de oorlog?

Gelet op het bovenstaande zou je kunnen stellen dat de uitkomst van de tweede wereldoorlog al heel vroeg in de oorlog was beklonken, alleen maar omdat de RAF in 1940 had standgehouden en er daardoor een tweefrontenoorlog ontstond. Europa mag vervolgens Hitler’s eigenwijsheid danken voor Operatie Barbarossa.

En eigenlijk heeft Hitler eigenwijsheid de afloop van de afloop beslist, maar die eer wil ik hem niet gunnen. Was het dus de RAF die de doorslag gaf? Dat oordeel zou ik niet uitsluiten. Maar als de RAF de Blitz verloren had, dan zag het verloop en de uitkomst van de oorlog er volgens mij echt heel anders uit.

Wees aardig voor jezelf en een ander en deel dit!