Manager: zorg of zegen?

door | mei 27, 2019

“Werk jij liever mét of zónder manager?” kopte de Metro in een verhaal van maandag 27 mei 2019. Een verhaal over een trendbreuk in het bedrijfsleven van topdown controle naar zelfsturing: het verlaten van een managementsysteem ten gunste van de medewerkers die meer verantwoordelijkheid krijgen voor de lopende processen.
En het is goedkoper. Natuurlijk.

Nou weet je, ik ben helemaal klaar met managers. Ik heb er in de afgelopen dertig jaar of zo, vele gehad waarvan er slechts een (1, dus minder dan 2) normaal was. De rest bestond uit zoekende warhoofden, gamers (een zat heel de dag te gamen), egotrippers, eigenheimers, control freaks, en minimaal twee psychopaten. Echt waar, dat is mijn ervaring. Ongecontroleerd zootje.

Psychopatie

Ja, ik heb ze gehad, die psychopaten. Als je niet weet wat psychopatie is, lees de wiki. De eerste was een jong beschermd zoontje van de baas die op een positie werd gedropt waar hij niet klaar voor was, maar wel genoot van het beschikken over andermans toekomst en carrièremogelijkheden. Het grote verhaal bespaar ik je. Omdat hij mij niet kon ontslaan, ontsloeg hij uit woede maar een ander. Dat weet ik, want dat heeft ze mij later verteld.

De laatste was rond 2009-2010 en die vond het normaal om het leven en carrière van goedwillende medewerkers te beschadigen dan wel te verwoesten. Dat deed hij dan ook, geheel volgens het boekje met leugens naar zijn slachtoffers, tegen elkaar uitspelen van collega’s, wel lezen maar niet beantwoorden van mails, onbereikbaar zijn, meepesten, meldingen tegen de medewerker gebruiken (“als er iets is zeg het dan, want als ik het niet weet kan ik ook niks doen.” Maar maak je een melding van een verstoring van een primair proces, werd het tegen je gebruikt), of schelden en beledigen (“Laat je nakijken!”). Noem het op, het zat er allemaal in en hij is nu wel een open boek voor mij.

Toegegeven, ik ben geen psychotherapeut, maar de materie interesseert mij wel en ik heb mijzelf de laatste tien jaar goed ingelezen in de materie, om mijzelf een beeld te vormen van wat er gebeurde in 2009-2010, wie die man dan wel was, en waarom hij deed wat hij deed. Ik ben uitgekomen op psychopatie en dat is een oordeel die ik op basis van symptomen, kenmerken en de geschiedenis wel kan verantwoorden.

Psychopatie is namelijk een geestesziekte en zo iemand heeft dringend hulp nodig. Bovendien mag iemand met deze ziekte zich niet ongecontroleerd op een positie bevinden die bovenmatig ingrijpt in de levens van anderen. Helaas kunnen psychopaten met mooie praatjes zich op machtige posities nestelen waarna ze hun destructie kunnen uitoefenen.

Nee, dat is geen pré. Het is een schande.

Keuzes

Nou ja, deze meneer verwoestte uiteindelijk in 2010 wel mijn leven dat ik vanaf de grond weer heb moeten opbouwen. Ik moest daarvoor een tweetal keuzes maken.

1. De eerste was dat ik in 2010 mijn opleiding Management afbrak.
Ik wenste mij in 2010 niet langer te associëren met het volk dat mij zoveel rampspoed had gebracht. Management werd een besmet begrip, management werd in mijn ogen vooral gekuip en gekonkel, gemarchandeer, en een middel om andere mensen kapot te maken.
Daar wilde ik niets mee te maken hebben. Exit opleiding.

Nu denk ik daar overigens anders over: ik had toen alleen maar te maken met een gevaarlijke psychopaat op een managerspositie, en meer niet. Een opleiding management is echt geen school voor geesteszieken waar sec geleerd wordt te slopen en te verwoesten. Ik zou nu best een managementopleiding willen doen, en het daarna ethisch in de praktijk brengen.
Maar in 2010 brak ik hem af. Ik was er he-le-maal klaar mee.

2. Als ik in loondienst zou blijven, zou ik onherroepelijk weer met managers te maken krijgen en dat wilde ik niet meer. Ik weigerde mij nog langer te onderwerpen aan de gekten van iemand die veel te veel macht had om iemand carrière en privéleven om zeep te helpen. Ik weigerde nog langer mijn leven afhankelijk te laten zijn van anderen zonder moreel kompas. Die anderen (managers) waren in staat een levensgroot probleem te creëren, die over de schutting te gooien en dan mocht ik het oplossen. Dat wilde ik niet meer. Ik moest dus uit loondienst en dan zelf maar een bestaan opbouwen.

En dat is de reden dat ik nu nog steeds zeg: managers, doe maar niet. De goede niet te na gesproken, maar de gekken zijn een bedreiging voor de goedwillende medewerker die zich elke dag met topsport het schompes werkt, maar zonder controle kan worden afgeserveerd als de stand van de pet dat toelaat.

Er is m.i. dus iets behoorlijk fout in de trias politica van het bedrijfsleven. Wie controleert de manager en fluit deze terug als het nodig is? Niemand volgens mij. Daar zit een gat. Het is een lek dat bedreigend is voor iedereen die er mee te maken heeft. De ongecontroleerde macht van de manager is daarmee een opmaat naar frustratie, stress en burn out.

En als iemand mij het tegendeel kan bewijzen: be my guest. Ik sta open voor voorbeelden en suggesties. Misschien ben ik steeds de verkeerde personen tegengekomen. Dat kan natuurlijk. Maar de realiteit is dat ik dertig jaar had moeten werken met alleen maar halve garen (-1, een was wel okee) en dat kan geen toeval zijn.

Wees aardig voor jezelf en een ander en deel dit!